🦑 Okręgi Przemysłowe W Polsce Na Mapie

Wersja do druku. Z Wikipedii, wolnej encyklopedii. Bielski Okręg Przemysłowy lub Bielsko-Bialski Okręg Przemysłowy – okręg przemysłowy w południowej Polsce. Istnieje kilka koncepcji wyznaczenia jego granic. W najwęższym sensie termin ten może odnosić się do przemysłu samego tylko Bielska-Białej (wraz z dzielnicami, które Gierańczyk W., Stańczyk A., 2001, Okręgi przemysłowe w Polsce u progu XXI wieku, [w:] Z. Zioło (red.), Problemy przemian struktur przemysłowych w procesie wdrażania reguł gospodarki wol- − wskazuje na mapie najważniejsze okręgi przemysłowe w Królestwie Polskim, Kanał Augustowski − wyjaśnia, jaką rolę w życiu Królestwa Polskiego odgrywał wielki książę Konstanty − wymienia wady i zalety ustroju Królestwa Polskiego − przedstawia reformy gospodarcze Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego Bielski Okręg Przemysłowy. BIELSKI OKRĘG PRZEMYSŁOWY znajduje się w byłym województwie bielskim i południowej części województwa katowickiego. Rozciąga się od doliny Wisły na północ po Kotlinę Żywiecką na południe i od Cieszyna na zachód po Andrychów na wschód obejmując aglomerację Bielska-Białej. Rozwinięty głównie Na lepszą ocenę: 1. Wskaż na mapie ważniejsze okręgi przemysłowe: surowcowe, transportowe, wielkomiejskie i technopolia. 2. Wymień negatywne i pozytywne następstwa restrukturyzacji. 3. Jaki jest cel tworzenia specjalnych stref ekonomicznych? Zapis lekcji: 1. Obszary koncentracji przemysłu. 2. Rodzaje okręgów przemysłowych. 3. Piotrkowsko-Bełchatowski Okręg Przemysłowy – okręg przemysłowy położony na Równinie Piotrkowskiej i Wysoczyźnie Bełchatowskiej oparty na wydobyciu węgla brunatnego oraz przemyśle włókienniczym oraz maszynowym. Jego głównymi ośrodkami są dwa miasta Piotrków Trybunalski i Bełchatów stąd też nazwa okręgu. Gałęzie przemysłu na świecie i w Polsce. Przemysł chemiczny, jedna z najważniejszych gałęzi przemysłu przetwórczego. Przemysł chemiczny obejmuje: 1) przemysł chemii organicznej - wytwarzający produkty na bazie węgla kamiennego, ropy naftowej, gazu ziemnego, drewna, kauczuku, tłuszczów poleca 85 %. Geografia. Tarnobrzeski Okręg Przemysłowy. Tarnobrzeski Okręg Przemysłowy – okręg przemysłowy na granicy województw świętokrzyskiego i podkarpackiego, a czasem także dodawane jest województwo lubelskie ( Janów Lubelski ), co sprawia, że zasięg okręgu przemysłowego silnie utożsamiany jest z obszarem dawnego województwa tarnobrzeskiego. Tomasz Elżbieciak. 26.09.2023. Od stycznia 2024 r. ma ruszyć sześć Specjalnych Stref Energetycznych (SSEn), którymi rząd chce zadowolić przemysł. Skorzystają inwestycje, których na razie jeszcze nie ma, a już istniejący przemysł jest nieco o taką troskę rządu zazdrosny. Specjalne Strefy Energetyczne mają ruszyć 1 stycznia 2024 1. Przemiany gospodarcze i społeczne na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w.; 2. Specyfika sytuacji gospodarczej poszczególnych zaborów; 3. Asymilacja Żydów na ziemiach polskich; 4. Postęp cywilizacyjny na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w.; 5. Znaczenie terminów: emigracja zarobkowa, ziemiaństwo, spółdzielnie Okręgi przemysłowe. Odpowiednia baza surowcowa -. zakłady przemysłu wydobywczego i przetwórstwa surowców naturalnych są lokalizowane w miejscach bogatych w surowce. Sąsiedztwo bazy surowcowej ma znaczenie również w przemyśle spożywczym (obniżanie się wartości surowca w czasie transportu na dużych odległościach). ekonomiczne : Zagłębie Północne – okręg przemysłowy w północno-wschodniej Francji (region Nord-Pas-de-Calais) z centrum w Lille, w pobliżu granicy belgijsko-francuskiej, powstały na bazie złóż węgla kamiennego. Rozwinęła się tu karbochemia i produkcja stali, a także przemysł włókienniczy, korzystający z miejscowych upraw lnu, a także rqZUD4u. 10. GOSPODARKA II RZECZYPOSPOLITEJ (MAPY 10. i 11.) Po 1922 roku w granicach Polski znalazły się tereny znacznie różniące się od siebie pod względem gospodarczym. Różnice te wynikały przede wszystkim ze statusu, jakie ziemie polskie miały w poszczególnych państwach zaborczych. W najlepszej stanie były ziemie uzyskane od Niemiec. Niemcy traktowali Wielkopolskę i Pomorze jako swój spichlerz, dlatego tereny te były bardzo dobrze rozwinięte rolniczo. Duże znaczenie miał również Śląsk, który – o czym trzeba pamiętać – należał do Prus już od połowy XVIII wieku (nie był terenem uzyskanym w wyniku rozbiorów Polski) i był trzecim, po Zagłębiu Ruhry i Zagłębiu Saary, okręgiem przemysłowym byłego Cesarstwa Niemieckiego. Niezwykle ważne jest to, że terenów tych nie dotknęły zniszczenia wywołane I wojną światową. Należące do Rosji ziemie Królestwa Polskiego były najbardziej wysuniętymi na zachód obszarami państwa carów, dlatego też miały ułatwiony dostęp do kapitałów zachodnich. Stosunkowo dobrze funkcjonowały więc tutaj ważne dla Rosji okręgi przemysłowe: warszawski (przemysł metalowy i maszynowy), łódzki i białostocki (włókiennictwo) oraz dąbrowski (przemysł ciężki i górnictwo węgla kamiennego). Większość mieszkańców Królestwa utrzymywała się jednak z pracy na roli, podobnie jak przeważająca większość mieszkańców na ziemiach leżących na wschód od Bugu. Wszystkie te obszary niezwykle ucierpiały w czasie I wojny światowej. Najpierw Rosjanie wywieźli w głąb Rosji wiele fabryk wraz z wykwalifikowanymi robotnikami i ich rodzinami, potem, po przejściu frontu, rabunkowa gospodarka okupanta niemieckiego i austriackiego mocno pogorszyła sytuację, a w 1920 roku najazd bolszewicki po raz kolejny przyniósł spustoszenie i zniszczenia. Ziemie byłego zaboru austriackiego także ucierpiały w wyniku wojny, zwłaszcza część Małopolski Wschodniej. Przed wybuchem wojny ziemie te nie były zbyt rozwinięte gospodarczo. Dominowało rolnictwo, czasami bardzo prymitywne i mało wydajne. Spore znaczenie dla cesarsko-królewskiej monarchii Habsburgów miały jednak działające tu kopalnie soli i kopalnie ropy naftowej. Po 1922 roku najważniejszym problemem było odbudowanie zniszczonego gospodarczo kraju i zintegrowanie wszystkich trzech zaborów. A różnice między nimi były istotne: odmienne waluty, różne systemy prawne i administracyjne, brak jednolitej infrastruktury kolejowej i drogowej i inne. U progu niepodległości wartość produkcji przemysłowej na ziemiach polskich osiągała poziom zaledwie 30 proc. produkcji sprzed wojny. Wprowadzenie w 1919 roku marki polskiej miało być pierwszym krokiem do uporządkowania sytuacji finansowej rodzącego się państwa. Nowa waluta nie zawsze przyjmowana była z wiarą w jej siłę i stabilność. Państwo nie miało wystarczających dochodów, aby móc opłacić wszystkie swoje wydatki, zwłaszcza w czasie trwającej wojny. Systematycznie rosła dziura budżetowa, którą starano się uzupełnić pożyczkami zagranicznymi, zaciąganymi przeważnie na niekorzystnych warunkach. Banki zachodnie nie traktowały bowiem młodego państwa jak wiarygodnego partnera i liczyły się z jego rychłym upadkiem. W tej sytuacji rząd zmuszony był pokrywać niedobory budżetowe, drukując pieniądze. Prowadziło to do inflacji, która w swej początkowej fazie przyniosła pozytywne skutki. Polskie towary stały się bardziej konkurencyjne na rynkach międzynarodowych, co przełożyło się na wzrost eksportu. Wobec systematycznego spadku wartości marki społeczeństwo nie było zainteresowane gromadzeniem oszczędności, a wydawaniem. Prowadziło to do wzrostu popytu i rozwoju rynku wewnętrznego. Coraz tańsze koszty pracy wpływały ponadto na spadek bezrobocia. Z czasem jednak inflacja stawała się coraz bardziej dynamiczna i około 1923 roku przerodziła się w hiperinflację. Ceny rosły w zastraszającym tempie, eksport stawał się nieopłacalny, a rynek wewnętrzny zanikał, gdyż zubożałe i zarabiające coraz mniej społeczeństwo nie mogło pozwolić sobie na zakupy. Wzrost inflacji i zjawisko hiperinflacji ilustruje kurs marki polskiej w stosunku do dolara. W 1918 roku wynosił 9, rok później 110, a 590 w 1920 roku. W 1921 roku jeden dolar kosztował już 2 tysiące 922 marki polskie, a w 1922 roku nawet 17 tysięcy 800 marek polskich. W grudniu 1923 roku za dolara trzeba było zapłacić aż 6 milionów 375 tysięcy marek polskich. W grudniu 1923 roku prezydent Stanisław Wojciechowski powołał pozaparlamentarny rząd fachowców, którego celem było zrównoważenie budżetu i wprowadzenie nowej, stabilnej waluty. Na czele rządu stanął Władysław Grabski. Nowy gabinet uzyskał poparcie parlamentu i otrzymał nadzwyczajne uprawnienia (na przykład możliwość wydawania dekretów z mocą ustawy), co ustabilizowało kurs marki polskiej względem dolara. Dzięki tym posunięciom zrównoważono budżet. Na początku 1924 roku utworzono Bank Polski, który wymienił markę na złotego. Wartość jednego złotego polskiego ustalono na 1,8 miliona marek i 5,18 dolara. Nowa waluta musiała mieć ustawowe pokrycie w 30 procentach w rezerwach kruszcowo-walutowych Banku Polskiego. Dzięki wysiłkowi całego społeczeństwa, przede wszystkim zaś kapitału prywatnego, sytuacja powoli wracała do normy. Poprawa sytuacji nie trwała jednak długo. Stabilna i mocna waluta powodowała, że polskie towary przestały być konkurencyjne za granicą i spadł na nie popyt. Więcej importowano, a mniej eksportowano, co prowadziło do ujemnego bilansu w handlu zagranicznym. Ratunkiem było podniesienie ceł. Zbiegło się to z wygaśnięciem umowy na bezcłowy wwóz do Niemiec polskiego węgla. Niemcy zabronili sprowadzania polskiego węgla, czym rozpoczęli wojnę celną z Polską. Obie strony konfliktu zaczęły podnosić cła na towary przeciwnika i zakazały importu określonych towarów. Polska strona początkowo odczuła jej skutki bardzo boleśnie. Ponownie zwiększył się deficyt budżetowy i konieczne było odejście od drastycznego pilnowania kursu złotego. Wróciła inflacja, choć na dużo mniejszą skalę. Ostatecznie jednak wojna celna przyniosła też pewne korzyści. Polska gospodarka musiała bowiem uwolnić się od silnych związków gospodarczych z Niemcami, poszukać nowych rynków zbytu, przede wszystkim dla węgla. Zaowocowało to przyspieszeniem rozbudowy portu w Gdyni i budową magistrali węglowej. Lata 1926–1930 to czas stosunkowo dobrej koniunktury dla polskiej gospodarki, co wiązało się między innymi z przezwyciężeniem przez gospodarkę światową skutków wywołanych wojną i ogólnoświatowym rozwojem gospodarczym. Jednocześnie zmieniła się polityka polskiego rządu, który zdecydował się na wprowadzenie etatyzmu, czyli zwiększonej ingerencji państwa w życie gospodarcze. Dzięki pożyczkom ponownie ustabilizowano kurs waluty, dbając, aby jego wysokość wspierała konkurencyjność polskich towarów w Europie. Państwo przejęło rolę inwestora w gospodarce, przyczyniając się do rozbudowy przedsiębiorstw o charakterze strategicznym, na przykład zbrojeniowym. Do inwestowania w Polsce zachęcano również kapitał zagraniczny. Mimo bezspornych sukcesów gospodarczych rządu, rozwój gospodarczy kraju nie przebiegał równomiernie. Pogłębiały się różnice wynikające jeszcze z czasów zaborów. Ziemie województw zachodnich i części centralnych miały dobrze rozwinięty przemysł i wysokorozwinięte, intensywne rolnictwo, co sprawiało, że były bogatsze. Z czasem zaczęto je nazywać Polską A. W pozostałych województwach dominowało tradycyjne, bardzo rozdrobnione i czasami wręcz prymitywne rolnictwo. Wyjątkiem były tereny wokół Białegostoku, na których rozwijał się przemysł włókienniczy oraz wokół Jasła, Krosna, Borysławia i Drohobycza, gdzie istniały ośrodki górnictwa naftowego. Województwa te były ubogie i zacofane. Przylgnęła do nich nazwa Polska B. Te regiony kraju miały do zaoferowania niemal wyłącznie produkty rolnicze, podczas gdy z Polski A pochodziło ponad 90 proc. produkcji przemysłowej (w tym, na przykład, niemal 100 proc. produkcji energii elektrycznej i ponad 80 proc. produkcji żelaza i nawozów sztucznych). Dobra koniunktura w gospodarce światowej skończyła się gwałtownie w październiku 1929 roku. Rozpoczął się wówczas tak zwany wielki kryzys ekonomiczny, który dotknął właściwie wszystkie państwa na świecie, a kraje rolnicze (jak Polska) odczuły go wyjątkowo boleśnie. Pierwszym aktem kryzysu było wycofanie się z Polski kapitału zagranicznego i żądanie przez niego wcześniejszych spłat kredytów. Wstrzymano inwestycje, ograniczono produkcję, a niektóre zakłady zamknięto. Doprowadziło to do wzrostu bezrobocia, co przełożyło się na kryzys rynku wewnętrznego. Społeczeństwo ubożało i nie mogło pozwolić sobie na duże wydatki z budżetów domowych. Ceny produktów przemysłowych utrzymywały się na wysokim poziomie, co czyniło je niedostępnymi dla coraz większej grupy osób. Jednocześnie drastycznie spadały ceny żywności. Uderzało to w chłopów, ich dochody bowiem także malały. Próby zwiększenia dochodów poprzez wzrost ilości towarów rolnych tylko pogłębiały kryzys. Rolnicy musieli wyprzedawać całe zapasy, aby się utrzymać. Na terenach wschodnich i południowo-wschodnich województw Rzeczypospolitej, gdzie dominowały małe lub bardzo małe gospodarstwa, pojawił się głód. W 1929 roku bezrobotnych poza rolnictwem było siedemdziesiąt tysięcy osób. Po 1929 roku bezrobocie rosło lawinowo. W 1930 roku było już dwieście czterdzieści tysięcy bezrobotnych, w 1931 roku – pięćset dwadzieścia tysięcy. W roku 1933 bez pracy było siedemset osiemdziesiąt tysięcy osób. Od 1934 roku bezrobocie zaczęło spadać i w 1936 roku wynosiło sześćset dwadzieścia tysięcy. Aby ratować załamujący się budżet państwa, rząd zdecydowanie ograniczył wydatki państwa na pensje urzędników, opiekę socjalną, kulturę i oświatę. Za wszelką cenę starano się nie dopuścić spadku wartości złotówki. Zdecydowano się zatem na prowadzenie polityki deflacji, czyli wycofywania z rynku nadmiaru pieniędzy. Dzięki tym działaniom ceny wprawdzie nie rosły a złoty zachował swoją wartość, ale pozbawione dochodów społeczeństwo ubożało, pauperyzowało się coraz bardziej. Kurczył się rynek wewnętrzny, producenci nie mogli znaleźć nabywców na swe artykuły, ograniczali więc produkcję i zatrudnienie, co prowadziło do dalszego wzrostu bezrobocia. Należało szukać innych rozwiązań. W 1932 roku zdecydowano się sięgnąć po wzorce z USA, gdzie przezwyciężono kryzys poprzez interwencjonizm państwowy i kontrolowaną inflację. Także w Polsce postanowiono obniżyć ceny, umorzyć zaległości podatkowe oraz zlikwidować zadłużenie chłopów. Aby ograniczyć bezrobocie, zorganizowano roboty publiczne finansowane z państwowego Funduszu Pracy. Rząd wykupił udziały bankrutujących przedsiębiorstw, czym uratował je przed upadkiem i mogły one dalej zatrudniać pracowników. Polska była zbyt ubogim krajem, by działania te można było prowadzić na dużą skalę. Przyniosły jednak efekt, między innymi dzięki poprawie światowej koniunktury na polskie zboże, i stopniowo od 1935 roku kraj zaczął przezwyciężać kryzys i stabilizować gospodarkę. Wzrastał popyt wewnętrzny i powoli malało bezrobocie. Duże znaczenie miały w tym zakresie działania podjęte przez ministra Eugeniusza Kwiatkowskiego, który w czerwcu 1936 roku przedstawił założenia czteroletniego planu inwestycyjnego. Plan zakładał walkę z bezrobociem, wzrost eksportu i inwestycje w przemysł zbrojeniowy. Sztandarowym projektem planu było wybudowanie w widłach Wisły i Sanu Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP). Wybór miejsca podyktowany był względami strategicznymi (z dala od zagrożonych granic wschodniej i zachodniej) oraz społecznymi (wielu bezrobotnych w regionie). COP miały tworzyć zakłady przemysłu chemicznego, zbrojeniowego i elektrownie, a ich budowa miała być finansowana z funduszy państwowych. W ramach inwestycji w ciągu trzech lat powstały między innymi zakłady przemysłu zbrojeniowego w Radomiu i Sanoku, elektrownia w Rożnowie, zakłady przemysłu metalowego w Stalowej Woli, fabryki lotnicze w Mielcu oraz chemiczne w Dębicy, Chorzowie i Mościcach pod Tarnowem. Ta ostatnia – Państwowa Fabryka Związków Azotowych – była jedną z najnowocześniejszych fabryk chemicznych w Europie. Wszystkie te działania pozwoliły w 1938 roku osiągnąć polskiej gospodarce podobny stan, jaki był na ziemiach polskich pod zaborami w 1913 roku. Jeśli przyjmiemy, że w 1913 roku wskaźnik produkcji na ziemiach polskich wynosił 100 proc., to w porównaniu z nim produkcja przemysłowa w Polsce w 1923 roku wynosiła prawie 67 proc., a w 1929 roku wzrosła do 80,7 proc. W latach kryzysu światowego wskaźnik drastycznie spadł, osiągając wartość 50,5 proc. w 1932 roku Z zapaści udało się wyjść dopiero przed wybuchem II wojny światowej. Wskaźnik produkcji przemysłowej osiągnął wówczas wartość 94,5 proc. W grudniu 1938 roku wicepremier Kwiatkowski ogłosił sukces swojego planu, który na początku 1939 roku był już wykonany znacznie przed czasem i przygotował założenia kolejnego, tym razem piętnastoletniego planu rozbudowy Rzeczypospolitej. Miał on składać się z pięciu faz podzielonych na trzyletnie odcinki. W pierwszej fazie zakładano intensywną rozbudowę sił zbrojnych, w drugiej fazie planowano rozbudować infrastrukturę komunikacyjną, w trzeciej – inwestycje miały poprawić stan rolnictwa i oświaty, w czwartej – chciano zintensyfikować procesy urbanizacyjne i industrializacyjne, a w fazie ostatniej (1951–1954) miały zostać przeprowadzone działania na rzecz ograniczenia różnic pomiędzy Polską A i Polską B. Założenia planu były niezwykle ambitne, ale i bardzo trudne do wykonania. Zdawano sobie sprawę, że przedstawione hasła, w obliczu nadchodzącej wojny, miały jednak istotny wydźwięk propagandowy. Przemysł to dział gospodarki narodowej, który zajmuje się wytwarzaniem produktów w celach konsumpcyjnych i produkcyjnych. Od wieków pełnił ważną rolę dla rozwoju społeczeństw cywilizacyjnych, stąd też jego różnorodne funkcje: funkcja społeczna, czyli dostarczanie nowych miejsc pracy dla ludzi i zmiana warunków bytu społeczeństwa funkcja ekonomiczna polegająca na wytwarzaniu dóbr i oddziaływaniu na rozwój gospodarczy kraju funkcja przestrzenna to szereg zmian zachodzących w środowisku naturalnym na skutek działalności przemysłowej. Polski przemysł został podzielony na tzw. gałęzie przemysłowe, a te z kolei na poszczególne branże przemysłowe, co przedstawia się następująco: mineralny: branża- ceramiczna, budowlana, szklarska paliwowo- energetyczny: branża- energetyczna, paliw płynnych chemiczny: branża- rafineryjna, chemiczna, włókien sztucznych metalurgiczny: branża- hutnictwo elektromaszynowy: branża- elektroniczny, elektrotechniczny, maszynowy, metalowy, środków transportu, recyzyjny celulozowo-papierniczy: branża- papierniczy, drzewny spożywczy: branża- wszystkie działy produkcyjne w przemyśle spożywczym lekki: branża- odzieżowa, skórzana, włókiennicza pozostały: branża- na przykład poligraficzna Lokalizacja przemysłu w danym miejscu jest uzależniona od wielu czynników, najważniejsze z nich to: baza surowcowa (występowanie złóż danego surowca by mógł rozwijać się przemysł wydobywczy); dostęp do wody (czynnik decydujący o rozwoju wielu gałęzi przemysłu, gdyż woda jest niezbędna do produkcji, stąd lokalizacja zakładów przemysłowych w pobliżu rzek); rynki zbytu (możliwość dostarczenia wytworzonych produktów szybko i tanio na sprzedaż, ważne przede wszystkim dla gałęzi przemysłu wytwarzających produkty szybko psujące się- przemysł spożywczy); wykwalifikowana siła robocza, infrastruktura techniczna (drogi, kanalizacja itp., która nie wpłynie na wzrost cen produkcyjnych przy budowie zakładów przemysłowych); stosowne regulacje prawne. W rozwoju przemysłu określono kilka pojęć: ośrodkiem przemysłowym nazywa się miasta, w których rozwija się dana gałąź przemysłu, na przykład Starachowice, Bydgoszcz; okręgiem przemysłowym nazywa się region, który skupia kilka miast, gdzie koncentruje się działalność przemysłowa; regionem przemysłowym nazywa się zespół kilku okręgów przemysłowych. Warto pamiętać, iż przemysł to nie tylko same plusy dla regionu, miejsca pracy i poprawa warunków bytu społeczeństw lokalnych, to także degradacja środowiska naturalnego i zmiany nieodwracalne w krajobrazie przestrzennym. Przemysł w Polsce, podobnie jaki i na świecie, rozwijała się etapami, biorąc pod uwagę warunki społeczno-ekonomiczne i sytuację polityczną, stąd też możemy wymienić następujące fazy rozwoju przemysłu: faza porozbiorowa Od wieku XIX do rozpoczęcia I wojny światowej na ziemiach polskich; wówczas obserwowano duże zróżnicowanie poziomu rozwoju gałęzi przemysłowych, co było odzwierciedleniem istnienia zaborów, najlepiej rozwijał się przemysł w zaborze pruskim, w którym wyznaczono okręgi przemysłowe (rybnicki, sudecki, górnośląski, wrocławski i zielonogórski). Na ziemiach zaboru rosyjskiego przemysł rozwijała się gorzej ale okręgi przemysłowe występowały — warszawski, łódzki, dąbrowski, zaś najgorzej sytuacja wyglądała na ziemiach zaboru austriackiego — tylko bielski okręg przemysłowy. faza dwudziestolecia międzywojennego Zakres czasowy od 1919 do 1939 roku; wówczas rozpoczęto nowe inwestycje w przemyśle, nowe gałęzie przemysłowe doinwestowano, na przykład powstaje port w Gdyni i zaczyna rozwijać się na większa skalę przemysł stoczniowy, powstaje również Centralny Okręg Przemysłowy. faza gospodarki socjalistycznej To lata od zakończenia II wojny światowej do roku 1989; intensywny rozwój przemysłu ciężkiego, zwłaszcza hutnictwa metali: budowa Nowej Huty w Krakowie, huty w Częstochowie; powstają między innym zakłady siarkowe w zagłębiu Tarnobrzeskim, zakłady azotowe w Puławach czy elektrownia w Solinie, Bełchatowie. faza restrukturyzacji przemysłu Od roku 1989 polegają na przekształceniach i wprowadzeniu innych, bardziej opłacalnych technologii przemysłowych, prywatyzacji wielu zakładów przemysłowych, napływie kapitału zagranicznego na polski rynek, miedzy innymi rozwija się przemysł lekki, elektromaszynowy, a coraz mniejsze znaczenie ma przemysł ciężki. faza gospodarki rynkowej W przemyśle dominuje kapitał prywatny, wolna konkurencja na rynku, napływ obcego kapitału, swobodny dostęp do informacji. Rozwój przemysły w Polsce był możliwy dzięki obecności surowców mineralnych, przede wszystkim złoża: węgla kamiennego, węgla brunatnego, rud żelaza, siarki, cynki, miedzi, soli kamiennej, soli potasowej, ropy naftowej i gazu ziemnego; także dobrze rozwiniętej sieci hydrograficznej i zapleczu pracowników. Dlatego też w Polsce mamy okręgi przemysłowe, każdy wyspecjalizowany w wytwarzaniu określonych produktów, zróżnicowany przestrzennie, dający źródło utrzymania dla wielu mieszkańców. Rozwój okręgów przemysłowych jest ściśle powiązany z: rynkami zbytu, polskimi i zagranicznymi, rozwojem bazy technicznej, stosowaniem nowoczesnych technologii produkcyjnych, rozwojem nauki, kadrą specjalistów. Charakterystyka wybranych okręgów przemysłowych Polski Warszawski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe należy wymienić: Warszawę, Wołomin, Otwock, Piaseczno, Legionowo, Konstancin-Jeziorna, Pruszków; bardzo duży udział inwestycji zagranicznego kapitału, który przyciąga stolica państwa, duże rynki zbytu, rozwój przemysłu: poligraficznego, odzieżowego, elektromaszynowego- tutaj samochody, maszyny budowlane, sprzęt TV i gospodarstwa domowego, hutnictwo metal; Górnośląski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Katowice, Rybnik, Sosnowiec, Zabrze, Bytom, Dąbrowa Górnicza, Jastrzębie, Gliwice; największy okręg przemysłowy Polski, wytwarza około 20 % całej produkcji przemysłowej; bark tutaj dominacji jednego dużego ośrodka przemysłowego, najgęściej zaludniony, opiera się na wydobyciu surowców mineralnych, stąd duża dewastacja środowiska naturalnego; tutaj rozwinęły się wszystkie gałęzie przemysłowe; przemysł energetyczny, hutniczy, lekki, spożywczy, poligraficzny, samochodowy, maszynowy i inne; Poznański Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Poznań, Swarzędz, Kórnik, Mosina; dogodne położenie komunikacyjne i zaplecze kadry pracowniczej sprawia, że jest atrakcyjnym miejscem dla inwestorów; rozwój przemysłu odzieżowego, meblarskiego spożywczego, elektromaszynowego, kosmetycznego; Staropolski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Kielce, Starachowice, Radom, Skarżysko-Kamienna, Ćmielów, Ożarów, Opoczno, Ostrowiec Świętokrzyski; to bardzo stary okręg przemysłowy, oparty na wydobyciu surowców mineralnych (słynne dymarki), przede wszystkim rozwój przemysłu hutniczego, mineralnego, ceramicznego — zakłady w Ćmielowie, chemicznego, spożywczego, obuwniczego, środków transportu; Łódzki Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Łódź, Pabianice, Ozorków, Zduńska Wola, Sieradz, Zgierz, Tomaszów Mazowiecki, Aleksandrów; założony w XIX wieku jako okręg włókienniczy, początki to bardzo dynamiczny rozwój i liczne miejsca pracy, zwłaszcza dla kobiet, dlatego występuje tu najwyższy współczynnik feminizacji w Polsce; lata następne to restrukturyzacja przemysłu i kryzys przemysły włókienniczego — załamanie rynku wschodniego i brak odbiorców, napływ tanich włókien z Azji; obecnie dominacja przemysłu lekkiego, także przemysł chemiczny, elektromaszynowy, spożywczy; stosunkowo wysokie bezrobocie i patologie społeczne; Gdański Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Gdańsk, Gdynia, Sopot, Starogard Gdański, Tczew, Kwidzyn; utworzony przez aglomerację Trójmiasta (Gdańska, Gdyni i Sopotu) oraz miast ościennych; duży rynek zbytu i bliskość morza sprawia, że rozwija się przede wszystkim przemysł: stoczniowy, rafineryjny, przetwórstwo ryb, spożywczy, chemiczny i elektroniczny; Krakowski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Kraków, Brzesko, Bochnia, Krzeszowice, Skawina, Wieliczka, Myślenice, Chrzanów; dominacja Krakowa jako centrum aglomeracji krakowskiej, a mniejsze ośrodki satelickie są powiązane z centrum; liczne gałęzie przemysłu: przemysł spożywczy to Zakłady Wawel w Krakowie, cukrowniczy, piwny w Brzesku, tytoniowy, metalurgiczny, hutniczy, chemiczny, elektromaszynowy, poligraficzny; relatywnie słabe zaplecze naukowo-badawcze w całej aglomeracji krakowskiej; Bielski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Andrychów, Bielsko-Biała, Kęty, Cieszyn, Żywiec, Ustroń, Skoczów, Czechowice-Dziedzice; nastawiony na przemysł włókienniczy, przede wszystkim tkaniny wełniane; także przemysł elektromaszynowy, samochodowy (samochody osobowe), chemiczny, metalowy, spożywczy; Wrocławski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Wrocław, Brzeg, Oława, Oleśnica, Jelcz, Twardogóra; dominacja Wrocławia — tutaj skupia się głownie przemysł elektromaszynowy (tabor kolejowy, maszyny, autobusy i samochody osobowe, sprzęt AGD, obrabiarki), chemiczny (lakiery, farby, garbniki syntetyczne, lekarstwa), przemysł spożywczy (piwowarski, cukrowniczy, tłuszczowy, młynarski), przemysł lekki (odzieżowy, obuwniczy — Oleśnica); Bydgosko-Toruński Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Toruń, Bydgoszcz, Janikowo, Inowrocław, Kruszwica; obecność złóż soli kamiennej stała się podstawą do rozwoju przemysłu górnictwa (Inowrocław); inne gałęzie: przemysł spożywczy (mięsny, tłuszczowy, cukrowniczy), włókien syntetycznych, mineralny (cement, szkło, wapno), elektromaszynowy, meblarski; przemysł jest skupiony głównie w Toruniu i Bydgoszczy; Sudecki Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Jelenia Góra, Wałbrzych, Bogatynia, Bolesławiec, Kłodzko, Świdnica, Lubań, Kamienna Góra, Zgorzelec, Strzegom, Strzelin; dużo małych ośrodków przemysłowych, liczne gałęzie przemysłu: paliwowo- energetyczny (Turoszów), przemysł lekki (tkaniny z lnu, dywany), mineralny (porcelana, szkło gospodarcze, fajans, pozyskiwanie granitu, min. Wałbrzych), chemiczny, farmaceutyczny; duży problem z degradacją środowiska naturalnego i bezrobociem, na skutek załamania rynków zbytu i produkcji przemysłowej; Karpacki Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Krosno, Jasło, Gorlice, Jedlicze, Sanok, Nowy Sącz; raczej słabo wykształcony — brak dużych pokładów surowców mineralnych; przemysł elektromaszynowy, szklarski, zakłady wydobywające i przetwarzające ropę naftowa — Jedlicze, Krosno, Jasło; Rzeszowski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Rzeszów, Dębica, Mielec, Łańcut; rozwój przemysłu mineralnego (szkło, porcelana), spożywczego(spirytusowy, cukierniczy, mięsny), chemiczny (opony Dębica, farby, lakiery), elektromaszynowy (sprzęt AGD, samoloty); Tarnobrzeski Okręg Przemysłowy — główne ośrodki przemysłowe: Tarnobrzeg, Stalowa Wola, Leżajsk, Sandomierz, Nisko, Nowa Dęba; niegdyś podstawą rozwoju były złoża siarki, dziś wydobycia zaprzestano, a tereny pokopalniane są objęte restrukturyzacją; obecne gałęzie przemysłowe: elektromaszynowy (sprzęt dla wojska), spożywczy (piwny, mięsny, przetwórstwo owocowo-warzywne), mineralny;

okręgi przemysłowe w polsce na mapie